خلاصه مطلب: مارک سرنی، معمار شرکت سونی، مشخصات پلی استیشن 5 را در مراسم Game Developer 2020 معرفی کرد. با بررسی های انجام شده ظاهراً کنسول جدید سونی مشخصات ضعیف تری نسبت به رقیب خود یعنی Xbox Series X دارد.
کنسول PlayStation 5 در فصل تابستان به طور رسمی معرفی می‌شود اما پیش از آن تمام مشخصات و ویژگی های آن منتشر شده اند. در کنفرانس مجازی توسعه دهندگان بازی 2020، مارک سرنی(Mark Cerny)، توسعه دهنده و معمار اصلی سیستم کنسول سونی، مشخصات کنسول آینده این شرکت یعنی پلی استیشن 5 را اعلام کرد.
قبل از اینکه به ادامه مطلب پردازیم باید بگوییم که مارک سرنی تنها در مورد مشخصات فنی نسل آینده کنسول بازی سونی سخن گفت وهیچ تصویری از PlayStation 5 منتشر نشده است و ظاهر آن هنوز برای ما نامشخص است. طراحی و جنبه های دیگر این کنسول از جمله قیمت گذاری آن، در زمان معرفی رسمی منتشر خواهد شد. اما بر اساس گفته های هیروکی تاتوکی(Hiroki Totoki) که یکی از بزرگترین سهامداران شرکت سونی است، سری نسل پنجم پلی استیشن احتمالا بین 500 تا 900 دلار قیمت دارند.
اکنون بیاید راجب اطلاعات بدست آمده از سخن های توسعه دهنده سونی در کنفرانس Game Developers 2020 صحبت کنیم. مهم ترین ویژگی PlayStation 5 که سونی علاقه زیادی به صحبت در مورد آن دارد، استفاده از فضای ذخیره سازی حالت جامد یا همان SSD است. پلی استیشن 5 نیز همانند کنسول ایکس باکس سری ایکس(Xbox Series X) مایکروسافت از هارد دیسک به سمت استفاده از SSD حرکت کرده است. سونی ادعا کرده که با استفاده از SSD سرعت بارگذاری داده های خام ورودی و خروجی(raw I/O) به 5.5 گیگابایت بر ثانیه رسیده که حدود 100 برابر سریعتر از نسخه پیشین خود است.
داشتن فضای ذخیره سازی سریع از مزیت های زیادی برخودار است که به چند مورد از آنها اشاره میکنیم. به عنوان یک مثال بسیار خوب می‌توانیم به صفحه بارگذاری بازی(Loading Screen) اشاره کنیم که در نسخه های قبلی کنسول ها با آن روبرو بودیم. اما اکنون با وجود حافظه سریع SSD دیگر نیازی به صفحه بارگذاری نداریم. صفحه بارگذاری همان لوگوی Sony PlayStation است که حدود یک دقیقه روی صفحه به نمایش در می‌آید تا کاربر از زمان بارگذاری بازی آزرده نشود. با وجود چنین سرعتی، پلی استیشن 5 دیگر نیازی به حضر یک دقیقه ای این صفحه ندارد چرا که زمان بارگذاری(Load) دو گیگابایت بازی در حدود 0.27 ثانیه طول میکشد. علاوه بر اینها سرعت حافظه جدید می‌تواند موجب تغییر نحوه ساخت بازی ها شود.
حافظه سریعتر باعث استفاده موثر تر از RAM سیستم می‌شود. در PlayStation 4 به دلیل کند بودن حافظه در ارسال اطلاعات، داده های بازی پس از اینکه پردازش شدند، در رم 8 گیگابایتی GDDR5 ذخیره می‌شدند تا فضای کافی در حافظه به وجود بیاید. اما حافظه بسیار سریع در پلی استیشن 5 موجب شده که اطلاعات پردازش شده به سرعت به خروجی(نمایشگر) ارسال شوند و از حضور یک رم 16 گیگابایتی GDDR6 بهترین استفاده صورت بگیرد. فضای ذخیره سازی سریع در پلی استیشن 5 همچنین زمان نصب Patch را کمتر میکند زیرا بلافاصله بعد از شروع نصب، پچ مورد نظر قابل استفاده است.
اما اگر فکر می‌کنید با تعویض هارد PS 4 خود می‌توانید کارایی آن را همچون PS5 افزایش دهید، باید بگویم که این تفکر کاملا اشتباه است چرا که شما فقط هارد خود را تعویض کرده اید و نهایتا بتوانید کارایی PS4 خود را 10 برابر افزایش دهید. اما از آنجایی که کنسول شما برای چنین حافظه ای بهینه نشده، نمی‌تواند از تمام توان SSD استفاده کند. به عنوان یک مثال ساده در میتوان به کپی شدن دستورات در memory پلی استیشن 4 برای افزایش دسترسی اشاره کرد که این امر باعث می‌شود که حجم دستورات دو برابر شود و در نتیجه سرعت پردازش کاهش یابد. اما پلی استیشن 5 با استفاده از حافظه SSD دیگر نیازی به چنین عملی ندارد و بنابر این کارایی بسیار بهتری نسبت به PS4 به همراه SSD دارد. در مورد میزان فضای ذخیره سازی، سونی مقدار 825 گیگابایت را برای کنسول خود در نظر گرفته است.
برخلاف مایکروسافت، پلی استیشن 5 از حافظه استاندارد خارجی مانند M.2 SSDs پشتیبانی میکند. البته پشتیبانی از این درایو ها فقط برای اجرای بازی های PlayStation 4 روی کنسول جدید است. دلیل این کار این است که حافظه های M.2 موجود در بازار از استاندارد PCIe 3.0 بهره برده اند و با برای اجرای بازی های PS5 به قدر کافی بهینه نشده اند. برای اجرای بازی های PS5 با استفاده از حافظه های M.2 میتوان از حافظه هایی که از استاندارد PCIe 4.0 بهره برده اند، استفاده کرد. از آنجایی که استفاده از انواع حافظه مشروط به پشتیبانی شدن توسط PlayStation 5 است، سونی پیشنهاد داده که در صورتی که می‌خواهید برای کنسول خود یک حافظه خارجی تهییه نمایید، ابتدا راهنمای این شرکت که در آینده منتشر خواهد شد را مطالعه نمایید.
پس از بحث طولانی در مورد فضای ذخیره سازی، مارک سرنی در مورد برخی دیگر از مشخصات سخت افزاری این کنسول، یعنی CPU و پردازنده گرافیکی(GPU) و همچنین نحوه پیکربندی آنها صحبت کرد. همانطور که پیش بینی میشد، پلی استیشن 5 از AMD SoC متشکل از هشت هسته Zen 2 و همچنین یک پردازنده گرافیکی RDNA 2 برای پردازش دستورات و اطلاعات گرافیکی استفاده میکند. مانند گذشته، سونی از سخت افزاری مشابه با آنچه که در کنسول رقیب یعنی Xbox Series X به کار برده شده، استفاده میکند اما نحوه چینش آنها در نهایت موجب ایجاد تفاوت هایی میان این دو رقیب شده است.
مایکروسافت تصمیم گرفته که در Xbox Series X سرعت کلاک را در پایین ترین حد خود نگه دارد و فقط به اندازه مورد نیاز از CPU کار بکشد. اما شرکت سونی روند متفاوتی را در پیش گرفته و به جای آن، سرعت Clock پردازنده را در بالاترین حد خود، یعنی سرعت کلاک CPU برابر 3.5 گیگاهرتز و GPU برابر 2.23 گیگاهرتز، نگه می‌دارد تا عمل پردازش به راحتی انجام بپذیرد. در واقع میتوان گفت که قدرت پردازنده ها قفل می‌شوند و حتی بازی های با حجم متوسط نیز از بالاترین قدرت پردازنده ها استفاده می‌کنند. اما فقط بازی های سنگین و متوسط، سرعت کلاک را در بالاترین حد قرار می‌دهند و در صورتی که بازی ها سبک باشند یا اینکه هیچ بازی ای در حال اجرا نباشد، CPU از قدرت کمتری استفاده میکند.
داشتن قدرت بالا، پردازش بازی ها را بسیار ساده تر میکند. اما آیا دمای بالا در استفاده از نهایت قدرت پردازنده ها تاثیر میگذارد؟ جواب خیر است. حتی در دماهای بالا نیز پردازنده موظف است از بیشترین توان خود استفاده کند تا بازی ها را اجرا کند. به همین دلیل سونی از سیستم خنک کننده ی بسیار خوبی در پلی استیشن 5 استفاده کرده است تا کاربرد سخت افزار کنسول جدید خود را بهینه سازی کند.
هر دو کنسول جدید سونی و مایکروسافت از پردازنده های گرافیکی بر اساس معماری RDNA 2 شرکت AMD استفاده می‌کنند، اما این دو با هم تفاوت هایی دارند. پردازنده گرافیکی پلی استیشن 5 دارای 36 واحد محاسباتی و قدرت 10.28 ترافلاپ (TFLOP) است و حداکثر کلاک آن 2.23 گیگاهرتز است. از طرف دیگر مردازنده گرافیکی کنسول Xbox Series X دارای 52 واحد محاسباتی با سرعت ثابت 1.8 گیگاهرتز است.
در اینجا نیاز است کمی راجب واحد های محاسباتی صحبت کنیم تا ماهیت آن برای شما روشن شود. در خقیقت آنها مانند هسته های CPU هستند، به این ترتیب که هر GPU تعداد زیادی از آنها را در خود جای داده است که هر کدام از آنها می‌توانند به طور مستقل کار کنند تا عمل پردازش را تکمیل نمایند. در هر کدام از این واحد های محاسباتی، عناصر مختلفی وجود دارد که یکی از مهم ترین آنها پردازنده Stream است که یکی دیگر از واحد های کوچک پردازشی است.
پردازنده گرافیکی به کار رفته در Xbix Series X دارای 52 واحد محاسباتی است و هر واحد محاسباتی آن، دارای 3328 واحد پردازنده Stream می‌باشد. و از آنجایی که پردازنده های گرافیکی بر اساس معماری یکسان RDNA ساخته شده اند، ما فرض میکنیم که همه ی واحد های محاسباتی از تعداد برابری از پردازنده های Stream برخوردار هستند. اما از طرف دیگر در پردازنده گرافیکی (GPU) پلی استیشن 5، تعداد پردازنده های Stream به کار رفته در واحد های محاسباتی برابر 2304 است که یک تفاوت جالب محسوب می‌شود.
مارک سرنی معتقد است که سرعت کلاک های پردازنده گرافیکی عامل مهم تری است و به همین دلیل معتقد است که PS5 قدرت پردازشی بیشتری نسبت به رقیب خود دارد. در واقع تعداد واحد های Stream در PlayStation 5 به اندازه 30.77 درصد کمتر و قدرت هر واحد 20 درصد بیشتر از ایکس باکس سری ایکس است. و اگر بخواهیم طی یک عمل محاسباتی قدرت کل پردازنده های گرافیکی حساب کنیم باید توان هر واحد پردازشی(1.8 گیگاهرتز برای ایکس باکس سری ایکس و 2.23 گیگاهرتز برای پلی استیشن 5) را در تعداد واحد های محاسباتی ضرب کنیم که در این صورت عدد 93.6 برای ایکس باکس و 80.28 برای PS5 بدست می‌آید که حداقل روی کاغذ عدد کوچکتری نسبت به ایکس باکس دارد. اما باید ببینیم که در نهایت کدام یک عملکرد بهتری دارد. شاید نوع محاسباتی ما با آنچه در عمل وجود دارد کاملا متفاوت باشد.
سونی همچنین اطلاعاتی را راجب سازگاری PS5 با نسخه های قبلی خود در اختیار گذاشت. تمام بازی های PS4 بدون نیاز به کار زیاد از طرف توسعه دهندگان، با پلی استیشن 4 سازگار هستند و برای اجرای سازگاری بهتر آنها بهتر است که توسعه دهندگان نیز وارد عمل شوند. این بدین معنی است که بازی های نسخه قبلی PlayStation روی نسخه جدید آن قابل اجرا هستند اما برای اینکه سازگاری کامل تری بیابند، بهتر است که یک توسعه دهنده روی آنها کار کند.
توسعه دهندگانی که می‌خواهند به طور انحصاری بازی های خود را برای PS5 بسازند، می‌توانند از ویژگی های جدید موجود در کنسول مانند موتور Geometry با پشتیبانی اولیه Shader استفاده کنند یا اینکه از ردیابی پرتو های سخت افزاری( hardware accelerated ray tracing) استفاده کنند. هنچنین می‌توانند این ویژگی ها را کنار گذاشته و از روش قدیمی، مشابه آنچه برای PS4 انجام می‌دادند، استفاده کنند.
پلی استیشن 5 پشتیبانی کاملی از ردیابی اشعه دارد زیرا بخشی از معماری RDNA 2 است و برخلاف کارت های گرافیکی NVIDIA، از هیچ سخت افزار اختصاصی برای این کار استفاده نشده است بلکه فقط از واحد های محاسباتی(Compute Units) کمک گرفته اند. با استفاده از این ویژگی، کنسول می‌تواند صدا، روشنایی جهانی، سایه ها و بازتاب ها را به صورت کامل ردیابی کند. این دقیقا مشابه آن چیزی است که در Minecraft RTX و Quake II RTX دیده می‌شود.
آخرین موردی که Cerny در مورد آن صحبت کرد، ویژگی صوتی سه بعدی به کار رفته در پلی استیشن 5 بود. کنسول PlayStation 5 با استفاده از پردازنده ی ویژه ای به نام Tempest 3D Audio Engine، یک صدای سه بعدی سخت افزاری را به کاربر ارائه می‌دهد. این ویژگی به منظور ارائه صدای سه بعدی و واقع بینانه برای موقعیت یابی با استفاده از صدا، به کار گرفته شده است که در این صورت یک تجربه کاربری فوق‌العاده را در هنگام بازی کردن به ما می‌دهد. اما نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که این قابلیت در حال حاظر تنها برای هدفون ها منتشر شده و در آینده برای سیستم های صدای فراگیر و تلویزیون ها بهینه سازی می‌شود.
به عنوان سخن پایانی باید بگوییم که روی کاغذ، ایکس باکس سری ایکس بسیار قدرتمند تر از پلی استیشن 5 است اما شرکت سونی مدعی برتری نسل جدید PlayStation نسبت به رقیب قدیمی خود است که ممکن است حقیقت داشته باشد. به هر حال با توجه به اینکه هنوز این کنسول منتشر نشده، نمی‌توانم قضاوت کاملی داشته باشیم. همچنین باید در نظر داشته باشیم که ایکس باکس قیمت بسیار بالاتری نسبت به آنچه انتظار میرفت، دارد و در همین راستا قیمت PS5 قرار است کمتر از حد انتظار باشد. البته در مورد قیمت دقیق PS5 اطلاعاتی وجود ندارد اما در این مورد مطمئنیم که قیمت آن پایین تر از کنسول مایکروسافت است.